سرفصل‌ها:
*اهمیت تهویه مطبوع 
*عوامل هوا در تهویه مطبوع 
*تاریخچه استفاده از گرما
*انواع تهویه مطبوع ازنظر درجه حرارت 
*سیستم‌های تهویه مطبوع گرمایشی (زمستانی) 
*حرارت مرکزی 
*پیدایش حرارت مرکزی 
*انواع سیستم‌های حرارت مرکزی

 

 

تهویه مطبوع (Air Condition):

تهویه مطبوع عبارت است از انجام عملیاتی روی هوا تا بتوان شرایط هوای محل موردنظر را راحت و بهداشتی برای زیستن، کار کردن و یا مناسب برای عملیات صنعتی معینی کرد و این شرایط طبق روش خاصی به‌صورت اتوماتیک ثابت بماند و یا تغییر کند.

 

 

اهمیت تهویه مطبوع:

شرایط محیط‌ زیست انسان، تأثیر مستقیمی بر چگونگی حالات روانی، فیزیکی، نحوه انجام کاروبار و به‌طورکلی تمام شئون زندگی او دارد. از آنجائی که بخش عمده زندگی بشر امروزی در داخل ساختمان می‌گذرد، ایجاد شرایط مطلوب زیست‌محیطی در ساختمان، خواه محل کار باشد، یا منزل و غیره، واجد اهمیت بسیاری است که مهم‌ترین بخش آن تهویه هوای مطبوع برای ساکنین ساختمان، با توجه به نوع فعالیت آنهاست.

 

 

عوامل هوا در تهویه مطبوع:

در تهویه مطبوع باید، عوامل مختلف هوا را تنظیم و تثبیت نمود که اهم آنها عبارت‌اند از:
درجه حرارت (Temperature)، رطوبت هوا (Air Moisture)، سرعت وزش هوا (Air Velocity))، صاف کردن و پالایش هوا از گردوخاک (Air Filtering)، پاکی هوا با از بین بردن باکتری‌ها(Air Sterilization) و همچنین از بین بردن بو و گازهای مسموم. در تهویه مطبوع، درجه حرارت مؤثر عامل اصلی و بقیه جز شرایط فرعی محسوب می‌شوند.

 

تاریخچه استفاده از گرما:

در زمان‌های قدیم، در عصر انسان‌های اولیه، شناخت آتش تحول عظیمی در زندگی انسان ایجاد کرد. درواقع انسان با شناخت آتش و خواص گرما توانست در زمینه‌های مختلفی چون: فرم دادن فلزات، پختن غذاها و مخصوصاً محافظت خود در برابر سرما، از آن استفاده کند و تأثیرات آن تا امروز هم در زندگی بشر موجود است.

 

 

انواع تهویه مطبوع ازنظر درجه حرارت:

۱٫ سیستم تک فصلی گرم‌کننده یا تهویه مطبوع زمستانی (Heating System):
* این سیستم فقط قابلیت گرمایش هوا در فصول سرد سال را دارد.
*سیستم‌های حرارت مرکزی نوعی از این نوع تهویه مطبوع می‌باشند.
به‌غیراز انواع سیستم‌های حرارت مرکزی، وسایلی مانند بخاری‌ها و شومینه‌ها نیز، برای تهویه مطبوع زمستانی بکار می‌روند، که البته دارای نواقص بسیاری نسبت به سیستم‌های حرارت مرکزی هستند.

 

 

۲. سیستم تک فصلی سر کننده یا تهویه مطبوع تابستانی (Cooling System):
این سیستم که فقط توانایی سرد کردن هوا در فصول گرم سال را دارد، بر اساس عملکرد انواع سیستم‌های تبرید کار می‌کند و انواع مختلفی دارد که در بخش‌های بعدی به بررسی آنها خواهیم پرداخت.

 

۳٫ سیستم دو فصلی گرم و سردکننده یا تهویه مطبوع سالانه Heating & Cooling System))
این سیستم قابلیت ایجاد سرمایش در فصول گرم و گرمایش در فصول سرد سال را داراست. در این سیستم یا از مجموع دو سیستم تابستانی و زمستانی در کنار هم و یا از یک سیستم یکپارچه دو فصلی برای تهویه مطبوع یک ساختمان استفاده می‌شود.
این سیستم، معمولاً به دلایل قابلیت بالا و صرفه‌جویی در برخی هزینه‌ها به دو سیستم قبل، ارجحیت دارد به‌جز در مناطق سردسیری و یا گرمسیری که فقط به یک سیستم تک فصلی نیاز دارند.

 

 

سیستم‌های تهویه مطبوع گرمایشی (زمستانی):

در این سیستم‌ها به روش‌های گوناگون گرمای لازم جهت محافظت در برابر سرما در فصول سرد سال فراهم می‌گردد.
یکی از بهترین سیستم‌های تهویه مطبوع زمستانی سیستم حرارت مرکزی می‌باشد.

حرارت مرکزی (Central Heating):
حرارت مرکزی، یک سیستم گرمایشی خانگی و یا صنعتی است که در آن حرارت، در محلی مستقل، مانند موتورخانه ایجادشده و سپس توسط دستگاه‌های مبدل حرارتی در سراسر محیط توزیع می‌شود.

پیدایش حرارت مرکزی:
تاریخچه پیدایش وسایل تولید حرارت به زمان انسان‌های غارنشین می‌رسد که به‌وسیله روشن کردن آتش در غارها، محیط خود را گرم می‌کردند.

اما در مورد حرارت مرکزی، یکی از قدیمی‌ترین روش‌ها مربوط به رومی‌هاست. در زمان رومی‌ها، روش گرم کردن کف ساختمان‌ها به‌وسیله کانال‌های دود ابداع شد که مشابه سیستم‌های گرمایش کفی امروزی است.

 

انواع سیستم‌های حرارت مرکزی:

۱٫ حرارت مرکزی با آبگرم (Hot Water Central Heating):
در این سیستم توسط گرم کردن آب در موتورخانه و انتقال آن به مبدل‌های حرارتی، گرما به محیط منتقل ما ازنظر نوع گردش آب در این سیستم، به دو دسته تقسیم می‌شود:
الف) سیستم با جریان طبیعی (Natural Flow System) که در آن گردش آب در اثر نیروی طبیعی آب و بدون عامل خارجی (پمپ) صورت می‌گیرد.

ب) سیستم با جریان اجباری (Forced Flow System): در این سیستم، انرژی لازم برای گردش آب توسط پمپ تأمین می‌گردد. در این سیستم سرعت گردش آب بیشتر از نوع قبلی بوده و اختلاف دمای آب رفت‌وبرگشت را می‌توان تقلیل داد. سیستم حرارت مرکزی با آبگرم بیشتر برای ساختمان‌های مسکونی، تجاری و تأسیسات کوچک‌تر کاربرد دارد.

۲. حرارت مرکزی با آب داغ (High Temperature Hot Water Central Heating):
این سیستم کاملاً مشابه سیستم حرارت مرکزی با آبگرم می‌باشد. تنها با این تفاوت که، فشار این سیستم از فشار جو بیشتر بوده و دمای آن تا ۲۰۴ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. این سیستم بیشتر در تأسیسات بزرگ، نظیر مراکز صنعتی کاربرد دارد.

 

۳٫ حرارت مرکزی با بخار (Steam Central Heating):
در این سیستم، سیال ناقل بخار می‌باشد. حرارت در این سیستم نسبت به سیستم‌های حرارت مرکزی با آبگرم و آب داغ، بسیار بیشتر بوده و بازدهیان در داخل یک کنوکتور حدود B.T.U۱۰۰۰ می‌باشد.
این سیستم بیشتر در مناطق بسیار سرد، حرارت مرکزی منطقه‌ای، آسمان‌خراش‌ها، کارخانه‌های بر تأسیسات برخی بیمارستان‌ها و رختشویخانه ها کاربرد دارد.

۴. حرارت مرکزی با هوای گرم (Warm air Central Heating):
در این سیستم سیال ناقل گرما، هواست.
ایجاد هوای گرم ممکن است به‌طور مستقیم در وسایلی مانند کوره هوای گرم و یا به‌صورت غیرم آبگرم و یا بخار ارسالی از دیگ، از وسایلی مانند هواساز صورت گیرد. گردش هوا در این سیستم به دو طریق طبیعی و اجباری باشد.